500 zł – Skarby Stanisława Augusta – August III Sas

Ostatnia moneta serii medalierskiej

Dwudziesta trzecia, ostatnia moneta serii medalierskiej przedstawia Augusta III, z dynastii Wettinów, od 1733 r. elektora saskiego (jako Fryderyk August II), w Polsce obranego na króla 5 października 1733 r. pod osłoną wojsk saskich i rosyjskich, koronowanego 17 stycznia 1734 r. w Krakowie.

Równocześnie część szlachty wybrała na króla Stanisława Leszczyńskiego, skutkiem czego wybuchła wojna sukcesyjna zakończona kapitulacją zwolenników Stanisława. W 1736 r. odbył się sejm pacyfikacyjny, jedyny sejm niezerwany podczas panowania Augusta III. Polska, nie będąc stroną w wojnie siedmioletniej i wojennych konfliktach Saksonii z Prusami, cierpiała jako teatrum przemarszów obcych wojsk i traciła pozycję silnego państwa. Mimo to kraj przeżywał okres prosperity gospodarczej i rozwoju kultury.

Fryderyk August II, syn elektora saskiego i króla polskiego Augusta II oraz Krystyny Eberhardyny, urodził się w Dreźnie w 1696 r. jako kolejny elektor saski. Wychowywany w wierze luterańskiej przez babkę Annę Zofię, zdobył wykształcenie dworskie i odbył długą, ośmioletnią Grand Tour. By objąć tron polski, dokonał w 1712 r. konwersji na katolicyzm. Jego żona, arcyksiężniczka Maria Józefa Habsburg, zagorzała katoliczka, wspierała króla w jego polityce zagranicznej i działalności na polu kultury. Mieli 14 dzieci, które poprzez ożenki skoligowały się z wieloma dworami Europy. W polityce wewnętrznej August III lawirował między koteriami magnackimi, zdając się na decyzje ministra Henryka Brühla. Promował muzykę i operę, lubował się w wystawnych uroczystościach głównie w Dreźnie. Wzbogacił drezdeńskie zbiory sztuki. Rozbudował Zamek Królewski w Warszawie.

Zmarł w Dreźnie w 1763 r. i tam został pochowany w katolickiej Katedrze Świętej Trójcy (Hofkirche).

Na rewersie monety widnieje przeniesione z medalu popiersie króla (według obrazu Marcella Bacciarellego) w prawym profilu, w małej peruce z harcapem, w halsbandzie z żabotem spiętym agrafą, we fraku z bogatym haftem i z ozdobnymi guzikami, z szamerowanymi wyłogami oraz ze wstęgą Orderu Złotego Runa na szyi.

Na awersie monety czytamy tekst z rewersu medalu (w tłumaczeniu): Syn Augusta II, wybrany Roku Pańskiego 1733, koronowany Roku Pańskiego 1734. Pobożny, łaskawy, Polski nie zdołał obdarzyć dobrami, których jej życzył, gdyż 12 sejmów zerwano pod rząd. Umarł w Dreźnie Roku Pańskiego 1763, mając lat 67, w 30 roku panowania, dnia 5 października.

Marta Męclewska